چگونه در دوران کرونا از افسردگی کودکان جلوگیری کنیم؟

افسردگی والدین، اضطراب در دوران پاندمی کرونا و بحران سلامت روان خانواده، بر کودکان نیز تأثیر می‌گذارد. یکی از اساتید دانشکدۀ هنر کلگری به نام لیان تامفور مدسن، و همکارش لسلی رووس از دانشگاه مانیتوبا، بر این عقیده‌اند که اضطراب و افسردگی والدین در این دوران، می‌تواند تأثیرات طولانی مدتی بر کودکان داشته باشد. آنها می‌گویند که ما باید رویکردی را برگزینیم که هم اکنون به والدین کمک کند و از آیندۀ کودکان محافظت کند.

برای اکثر والدین، گفتگو دربارۀ همه گیری کوید-19 استرس‌زا بوده و باعث نگرانی‌های زیادی شده است. در این دوران فشارهای مالی به دلیل قرنطینه و کاهش فعالیت کسب و کارها، که کاهش درآمد را در پی دارد، با مراقبت از کودکان و نگرانی‌های بهداشتی برای خانواده‌ها ترکیب شده است و این موضوع بسیار چالش برانگیز است. بنابراین انتظار می‌رود مشکلات بهداشت روانی به عنوان تأثیر ثانویۀ بیماری کرونا به طرز چشمگیری افزایش یابد. به همین منظور باید تدابیری برای مهار این مشکلات روانی و افسردگی نیز در نظر گرفته شود.

پیامدهای بالقوۀ طولانی مدت از افزایش استرس، اضطراب و افسردگی والدین، در همین زمان برای کودکان آغاز می‌شود. بر اساس پژوهش‌های گذشته، می‌توان نتیجه گرفت کودکانی که در معرض این مشکلات قرار دارند، علاوه بر ایجاد خطر افزایش مشکلات یادگیری و رفتاری، خودشان نیز مشکلات روحی روانی را تجربه می‌کنند. به علاوه این کودکان در طول زندگی آینده‌شان به دلیل مشاهدۀ بحران‌های اقتصادی خانواده و ناامیدی نسبت روند اقتصادی، کمتر به کار، درآمدزایی و به طور کلی فعالیت‌های اقتصادی، علاقه نشان می‌دهند. 

تشدید اضطراب و افسردگی در والدین 

مدسن و رووس، در مطالعات فعلی‌شان، گزارش کرده‌اند که مادران باردار و کودکانی که دارای فرزندان خردسال هستند، سه تا پنج برابر دیگران، اضطراب و علائم افسردگی دارند. سابقۀ بیماری روانی، درگیری‌های خانگی فعلی و نگرانی‌‎های مالی آسیب بیشتری به سلامت روانی گروه‌های سنی خردسال زده است. این آمار به ویژه از این جهت نگران کننده است که کودکان خردسال برای رفع نیازهای اساسی بهداشتی و ایمنی، اتکای کاملی به مراقبت‌های والدینشان دارند. بنابراین، اگر مادر آنها در معرض بیماری روانی مادر باشد، آنها نیز بسیار آسیب پذیر هستند.

میزان بالای بیماری روانی والدینی که به دلیل کرونا که بیشتر وقت خود را در خانه و همراه با کودکانشان می‌گذرانند، زیاد است. این بیمار‌ها عوارض متعددی از جمله تغییراتی در عملکرد سیستم روانی کودکان، استرس بالا، میزان بالاتر مشکلات سلامتی جسمی و اختلالات شناختی در آنها ایجاد می‌کند. 

سیستم بهداشت روان نیاز به بهبود فوری دارد

سازمان بهداشت جهانی (WHO) و دیگر گروه‌های وابسته به سلامت كودكان، بر اولویت‌بندی خدمات ارائه شده برای بهداشت روان والدی تأكید می‌كنند. این تاکید از این روست که والدین بتوانند ظرفیت خود را برای تحقق نیازهای بهداشتی و پیشرفت كودكان بالا ببرند.

این سازمان‌ها بر این عقیده‌اند که پرداختن به بیماری‌های روانی والدین و درمان آنها، نه تنها تاثیرات مخرب بر سلامت کودکان را کاهش می‌دهد، بلکه توانایی‌های کودکان را برای مدیریت سایر عوامل استرس زا، مانند انتقال از یک مدرسه به مدرسۀ دیگر و سایر رویدادهای غیرقابل پیش بینی بالا می‎برد. 

درمانهای مؤثر برای حل بحران‌ها و بیماری روانی والدین وجود دارد. با این حال، در طول همه‌گیری بیماری کوید-19 موانع زیادی برای دسترسی به مراقبت‌های استاندارد به وجود آمده که نسبت به گذشته بیشتر شده است. موانعی مانند گرانی روان‌درمانی و کاهش سطح درآمد خانواده‌ها، نیاز به مراقبت بیشتر از کودک به دلیل خانه‌نشینی همزمان بعضی از والدین و کودکان، بسته شدن خدمات موجود و تعطیل کردن مهد کودک و مدرسه همگی از عواملی هستند که بر اثر این بیماری به وجود آمده‌اند. 

این روزها هنوز تغییر در روش‌های درمانی و تبدیل به شیوه‌های آنلاین کند بوده و نیاز به سرمایه‌گذاری‌های اساسی برای انجام این امر در مقیاسهای بزرگ برای پاسخ به نیازهای فعلی دارد. مشکل دیگر این است با وجود اهمیت رسیدگی همزمان به مشکلات جسمی و بیماری روانی والدین، موضوع استرس و اضطراب، در درجۀ کمتری از اهمیت قرار دارد. 

متاسفانه، جوامعی که هم با نژادپرستی و هم با بروکراسی و یا مشکلات طبقاتی روبه‌رو هستند، بیشتر دچار این نقیصه هستند و کمتر به درمان بیماری‌های روانی والدین اهمیت می‌دهند. عدم پاسخ‌گویی به بهداشت روانی و نیازهای والدین در هر دو سطح جسمی و روانی، باعث ادامه‌دار شدنِ نابرابری‌های استانداردهای سلامت بین نسل‌ها و نژادهای مختلف را تداوم می‌شود.

گام‌های کوچکی که می‌تواند تاثیرات بزرگی داشته باشد

هرچند بسیاری از دلایلی که باعث پایین آمدن سطح استانداردهای سلامت روانی والدین می‌شود، از کنترل ما خارج است، اما در حال حاضر می‌توان برای بهبود سلامت روان آنها، گام‌های کوچکی برداشت. به والدین پیشنهادات می‌شود که این گام‌های کوچک را جدی بگیرند:  

1. به احساسات خود اهمیت زیادی بدهید. باور داشته باشید که این زمان، دوران سخت و بی‌سابقه‌ای است که مشکلات و دشواری‌های فراوانی را به همراه دارد. این دوران سخت با استرس، غم و اضطراب همراه است. اما نکته این جاست که شما در این احساسات تنها نیستید. بسیاری از والدین دیگر در جهان، مانند شما احساس پریشانی می‌کنند و سعی در حل مسئلۀ مراقبت از خود و خانوادۀ خود را دارند.

2. بنابراین یکی از روش‌های راه‌گشا این است که در مورد احساسات خود صحبت کنید. شما می‌توانید با به اشتراک گذاشتن احساسات‌تان با سایر افراد نظیر همکاران، دوستان، اعضای خانواده و ارائه‌دهندگان خدمات و سرویس‌های اجتماعی، کمک زیادی به خودتان بکنید. روش‌هایی مانند طوفان مغزی و یافتن راه‌حل مشکلات با کمک دیگران، می‌تواند استرس را کاهش داده و روحیۀ شما را بهبود بخشد. فقط یک کار ساده، یعنی به اشتراک گذاشتن احساسات، می‎تواند سختی این روزها را کمی برای شما قابل تحمل کند. 

3. تمرین کنید تا خودتان را بیشتر دوست داشته باشید. غالباً ما با دیگران مهربان هستیم ولی با خود با نامهربانی و بی‌رحمی برخورد می‌کنیم. در حالی که در اولویت‌بندی‌های زندگی، خود ما دارای بیشترین اهمیت هستیم  و مراقبت از خود، خیلی مهم است. اگر استرس، اضطراب یا افسردگی را تجربه کرده‎اید، با خود به شیوه‌ای رفتار کنید که دوستتان با خود رفتار می‌کنید. هم‌چنین با خود به گونه‌ای صحبت کنید که با دوستان و نزدیکانتان صحبت می‌کنید. بسیاری از افراد عادت ندارند که با خود مهربان باشند. اما در این دوران تلاش کنید که این موضوع را بیاموزید. 

4. در صورت هر گونه نیاز، به دنبال کمک حرفه‌ای باشید. اگر به صورت مداوم دارای افکار خود آزارانه، ناامیدانه هستید و یا به مصرف الکل یا مواد مخدر روی آورده‌اید، بهتر است که از نیروهای متخصص کمک بگیرید. قطعاً بهره‌گیری از افراد حرفه‌ای تاثیر بیشتری نسبت به تاثیر مخرب هر گونه مادۀ اعتیادآور دارد. 

اقدامات فوری مورد نیاز در مورد عوامل خطر اصلی

در همۀ جوامع، به اقداماتی فوری برای رسیدگی به عوامل اصلی استرس، افسردگی و اضطراب در سطح خانواده . اجتماع نیاز است. اکنون زمان تدوین یک استراتژی ملی بهداشت روانی برای خانواده‌ها است. انتظار می‌رود پس از سرمایه‌گذاری‌های اولیه برای جلوگیری از شیوع بیماری کرونا، به عواقب طولانی مدت بیماری روانی ناشی از این پاندمی در والدین اندیشید. در نظر داشته باشیم که هر گونه بیماری روانی والدین می‌تواند در رشد بیولوژیکی و رفتاری کودکان، تاثیر بسزایی داشته باشد. بنابراین در حال حاضر سرمایه‌گذاری در زمینۀ سلامت روان و حمایت روانی از والدین در شاخه‌های مختلف، پیش از ایجاد مشکلات اساسی، بازپرداخت‌های عظیمی در برخواهد داشت. این سرمایه‌گذاری کار دولت‌ها است که باید به عنوان بخشی از روش‌های درمان همه‌گیر کوید-19 در اولویت قرار گیرد.